Reishi

W Japonii i Stanach Zjednoczonych najczęstszą nazwą dla grzybów z rodzaju Ganoderma (polska nazwa: lakownica) jest Reishi. W Chinach i innych krajach azjatyckich używana jest nazwa ling zhi, lin zi (grzyb nieśmiertelności, grzyb o nadprzyrodzonych właściwościach) i wiele innych.
Owocniki lakownicy rosną w przyrodzie w postaci huby nerkowatego kształtu na pniach różnych drzew (głównie liściastych i rzadko iglastych). Najczęściej występującym gatunkiem i najlepiej dotychczas opisanym pod względem właściwości medycznych jest czerwone Reishi czyli lakownica lśniąca (również znana w Polsce jako lakownica żółtawa, huba lakierowana, lśniak połyskliwy i pod wieloma innymi nazwami) i odnosi się najbardziej do nazwy łacińskiej: Ganoderma lucidum.
Oprócz czerwonego Reishi można dużo rzadziej spotkać huby tego rodzaju grzyba w innych kolorach.
Mówi się mianowicie także o purpurowym, czarnym i białym Reishi (Ganoderma applanatum).
W przypadku grzybów kultywowanych przez producentów grzybów medycznych różne kolory owocnika lakownicy uzyskuje się w zależności od warunków, jakie stworzone zostały dla ich wzrostu.

Reishi jest grzybem, którego właściwości lecznicze znane są od kilku tysięcy lat w tradycyjnej medycynie chińskiej, gdzie jest on uważany za eliksir długowieczności i lekarstwo królów.
Owocnik hubiasty rodzaju Ganoderma rośnie na dolnych częściach pni drzew i jest niezwykle trudny do zobaczenia w lesie. Można go znaleźć tylko na kilku drzewach spośród kilkudziesięciu tysięcy. Z tego powodu jego cena do niedawna była bardzo wysoka i tylko nieliczni mogli korzystać z właściwości Reishi. Obecnie jest on uprawiany i otrzymywany na większą skalę głównie w Japonii, Chinach, USA, Tajwanie i Korei. Jego właściwości lecznicze są badane i używane na całym świecie.
W Japonii Reishi jest oficjalnie uważany przez rząd za lekarstwo na nowotwory złośliwe. Używa się go również do leczenia niedoborów odpornościowych, marskości i niewydolności wątroby, nadciśnienia, podwyższonego poziomu cholesterolu i trójglicerydów we krwi, choroby niedokrwiennej serca, zaburzeń rytmu serca, przerostu łagodnego prostaty u mężczyzn, nadaktywności nerwowego układu sympatycznego (stosowany jako lek uspokajający, przeciwlękowy i nasenny), różnych postaci alergii (w tym astmy oskrzelowej).

Ze względu na swoje wielopoziomowe i korzystne działanie na organizm ludzki, Reishi jest zaliczany do adaptogenów, gdyż ułatwia on normalizację funkcji życiowych pomimo choroby oraz obciążenia fizycznego i stresu psychicznego.
Wyodrębniono z tego grzyba leczniczego wiele substancji chemicznych takich jak: polisacharydy (w tym beta-D-glukany, którym przypisuje się właściwości przeciwnowotworowe Reishi), sterole, lipidy, alkaloidy, lizozym, olejki eteryczne, kumaryny, związki triterpenowe, białka i aminokwasy, liczne pierwiastki chemiczne, z których najbardziej istotnym dla właściwości leczniczych wydaje się Germanium.
Wykazano silne działanie zwalczające wolne rodniki w badaniach krwi osób przyjmujących Reishi (szczególnie odnosiło się ono do bardzo szkodliwych rodników wodorotlenkowych). Wolne rodniki to bardzo reaktywne substancje chemiczne tworzące się w organiźmie ludzkim i powodujące uszkodzenia błon komórkowych, białek oraz materiału genetycznego, co prowadzi do powstawania chorób oraz leży u podstaw procesu stażenia. Antyutleniacze (antyoksydanty), do których należy Reishi, eliminują groźne dla zdrowia wolne rodniki.

Następujące właściwości grzyba medycznego Reishi (Ganoderma lucidum) są obiektem badań oraz są wykorzystywane leczniczo na całym świecie (głównie w Chinach, Japonii i Korei):
1. Działanie hamujące rozwój nowotworów złośliwych.
W Japonii uważa się oficjalnie Reishi za lekarstwo przeciwnowotworowe. Zdaniem badaczy, za to działanie są głównie odpowiedzialne wielołańcuchowe polisacharydy beta-D-glukany.
Ustalono, że podawanie Reishi razem z dużymi dawkami witaminy C pomaga w jego wchłanianiu i biodostępności, ponieważ witamina C ułatwia rozbijanie długich łańcuchów polisacharydowych na mniejsze oligosacharydowe.
U ludzi przyjmujących tego grzyba medycznego wykazano stymulację układu odpornościowego. Zaobserwowano między innymi aktywację makrofagów oraz limfocytów T-helper, podwyższenie produkcji interleukin oraz TNF (ang. Tumor Necrosis Factor, czynnik martwicy guza), a także zwiększenie produkcji przeciwciał.
Obiecujące rezultaty osiągano lecząc przy pomocy dużych dawek Reishi ( zazwyczaj 4-10 razy większych od normalnie zalecanych) takie nowotwory jak : rak płuc, guz mózgu, rak trzustki, rak piersi, odbytu, mięsaki i inne. Nawet przypadki bardzo zaawansowanych nowotworów zdyskwalifikowanych do leczenia konwencjonalnego poddawały się leczeniu i osiągano dobre rezultaty opisywane głównie w japońskiej oraz chińskiej literaturze medycznej.
Nie ulega wątpliwości, że działanie przeciwnowotworowe Reishi obejmuje, oprócz stymulacji odporności, inne znane lub nieznane jego właściwości. O ograniczaniu przez Ganoderma lucidum inwazyjności oraz przerzutowości nowotworów złośliwych świadczy zmniejszona aktywność metaloproteinaz macierzy zewnątrzkomórkowej oraz zmniejszona zdolność przylegania komórek nowotworowych do śróbłonka naczyń krwionośnych zaobserwowana podczas stosowania tego grzyba.
2. Z powodu swoich właściwości stymulujących odporność Reishi jest uważany za pożyteczny środek w leczeniu infekcji HIV. Prawdopodobnie grzyb ten działa również bezpośrednio przeciwwirusowo. Zaobserwowano jego korzystne działanie w wirusowym zapaleniu wątroby (WZW) oraz w zakażeniach wirusami Herpes.
3. Wpływ na serce i układ krążenia.
W badaniu grupy ludzi z opornym na konwencjonalne leczenie nadciśnieniem tętniczym wykazano pomocne obniżające ciśnienie działanie Reishi u większości z tych osób. Może tu mieć znaczenie regulujący wpływ na układ nerwowy obniżający nadaktywność sympatycznego układu nerwowego.
Badacze w Chinach i Japonii wykazali również, że grzyb ten działa korzystnie w chorobie niedokrwiennej serca poprzez swoje właściwości poprawiające przepływ krwi w naczyniach wieńcowych i zmniejszające zapotrzebowanie mięśnia sercowego na tlen. Duże znaczenie ma działanie Reishi zmniejszające zlepianie się (agregację) płytek krwi. Razem z wpływem obniżającym poziom złego cholesterolu ma to niewątpliwie działanie spowalniające proces miażdżycy naczyń krwionośnych. Powyższe korzystne działania Reishi na układ krążenia przypisuje się głównie związkom triterpenowym występującym w tym grzybie (ganoderic acids).
4. Reishi jest stosowany we wschodniej Azji jako lek działający nasennie, przeciwlękowo i przeciwnerwicowo. Wykazano regulujący wpływ preparatów z tego grzyba na współczulny (sympatyczny) układ nerwowy. Stosowanie Reishi poprawiało zdolność do koncentracji i zapamiętywania, co może mieć znaczenie w leczeniu różnego typu demencji (n.p. choroby Alzheimera).
5. Ganoderma lucidum ma ochronny i regenerujący wpływ na wątrobę.
W Azji Wschodniej Reishi rekomendowany jest jako lek na przewlekłe wirusowe zapalenie wątroby. Ma również działanie chroniące ten organ przed skutkami alkoholu i innych trucizn. Reishi jest używany z dobrym skutkiem w przypadku alkoholowego stłuszczenia, marskości i niewydolności wątroby.
6. Reishi ma działanie pozytywnie regulujące reakcję zapalną organizmu.
7. W badaniach japońskich i chińskich, wykazano jego antyalergiczne działanie na wszystkie rodzaje reakcji uczuleniowych organizmu. Może to mieć znaczenie w kontrolowaniu na przykład astmy oskrzelowej, gdzie komponenta emocjonalna (lękowa) u chorego ma też duże znaczenie (Reishi działa również przeciwlękowo).
8. Wykazano hamujący wpływ Reishi na enzym (5a-reduktazę) odpowiedzialny za przemianę testosteronu w dihydrotestosteron. W ten sposób grzyb ten spowalnia rozwój łagodnego przerostu prostaty odowiedzialnego za problemy z oddawaniem moczu u bardzo wielu mężczyzn.
9. Reishi ma działanie poprawiające tolerancję glukozy i zmniejszające insulinooporność ("przeciwcukrzycowe"). Pobudza trzustkę do wydzielania Insuliny oraz ma działanie ochronne na komórki Beta trzustki.

Działania uboczne były obserwowane bardzo rzadko podczas stosowania małych (najczęściej rekomendowanych) dawek Reishi.
Przy bardziej długotrwałym nieprzerwanym stosowaniu (przez 3 miesiące i więcej) obserwowano krwawienia z nosa, czarne stolce, suchość w jamie ustnej, nosie i gardle, nudności, wymioty, podrażnienie przewodu pokarmowego.

Przy stosowaniu preparatów tego grzyba należy wziąźć pod uwagę możliwe interakcje z następującymi lekami recepturowymi:
1. Leki przedłużające czas krwawienia lub krzepnięcia (np. Warfaryna, Heparyna, leki utrudniające zlepianie się płytek krwi - na przykład: Plavix/clopidogrel, Aspiryna). Reishi nasila ich działanie.
2. Leki na nadciśnienie (preparaty Reishi zwiększają ich działanie i mogą spowodować zbyt niskie ciśnienie tętnicze podczas jednoczesnego stosowania).
3. Leki "przeciwcukrzycowe"/działające hipoglikemicznie (jednoczesne stosowanie Reishi zazwyczaj wymaga zmniejszenia dawek Insuliny i innych leków obniżających poziom glukozy we krwi).
4. Leki immunosupresyjne (obniżające odporność) - ponieważ preparaty Reishi działają odwrotnie na odporność.
5. Chemioterapeutyki, których działanie opiera się na wolnych rodnikach.
Reishi ma silne działanie antyoksydacyjne (zwalczające wolne rodniki), więc teoretycznie grzyb ten mógłby przeszkadzać w chemioterapii. Antyoksydanty chronią komórki organizmu przed efektami substancji cytotoksycznych, do których należy bardzo dużo chemioterapeutyków. Mogą więc chronić również komórki rakowe w czasie leczenia tymi cytotoksycznymi substancjami.
Istnieje jednak teorie odwrotna do powyższej.
Według niej działanie ochronne i antyoksydacyjne Reishi miałoby być bardziej istotne dla zdrowych komórek organizmu niż rakowych i w ten sposób być korzystne dla organizmu w czasie chemioterapii.